Rıfat Diye Biri / A Person Named Rıfat (1962)

Director / Yönetmen:

Ertem Göreç

Screenplay / Senaryo:

Attila İlhan (Ali Kaptanoğlu takma adıyla)

Cast / Kadro :

Ayhan Işık
Özcan Tekgül
Semra Sar
Hulusi Kentmen
Süha Doğan
Mehmet Ali Akpınar
Ali Seyhan
Hakkı Haktan
                                                                Kaya Erçakar
                                                                Muammer Gözalan
                                                                Mahmure Handan
                                                                Fadıl Garan
                                                                Naci Saraç
                                                                Tunç Başaran

Subject / Konu:

Rıfat, hapishaneden kaçar. Rıfat'ın hapishaneden kaçtığını haber alan dansçı Zişan, telaşlanır ve dans ettiği bardaki adamlarına Rıfat'ı bulup öldürmelerini söyler. Rıfat'ın telefon etmek için girdiği eczane, kurşun yağmuruna tutulur. Eczacı adam ağır şekilde yaralanır. Kurşun kolunu sıyıran Rıfat ise polis sirenini duyar duymaz kaçar. Eczacı adam, eczaneye gelen polislere telefonla konuşan adamın ismini söylemeye çalışırken ölür. Adam ölmeden önce ağzından çıkan son sözler; "Rıfat diye biri" olur.
Yaralı Rıfat, peşindeki polislerden kurtulmaya çalışırken bir eve girer. Zengin bir adam olan Zeynel, çalışanlarından birinin kızı olan Lale'yle evlenmek niyetindedir. Lale'yi ve ailesini gezintiye çıkarır. Gezintinin ardından Lale ve ailesini evlerine bırakır. Ailesi Lale'nin Zeynel'le evlenmesini çok istese de; Lale, Zeynel'den hoşlanmamaktadır. Odasına giren Lale'nin ağzı, bir el tarafından kapatılır. Lale, yaralı olduğunu ve kendisinden korkmamasını söyleyen adama yardımcı olmak ister. Lale'nin gözü tam bu sırada gazetedeki bir habere takılır; "Hisar cinayeti faili Rıfat cezaevinden kaçtı!" Yarasını tedavi etmek istediği adamın Rıfat'ın ta kendisi olduğunu anlar ve korkuya kapılır. Rıfat, silah zoruyla yarasını sardırdığı Lale'ye katil olmadığını ve bir an önce Aleko'yu bulmak zorunda olduğunu söyler. Lale'nin kendisini polise ihbar edebileceğinden çekinen Rıfat, Lale'yi de yanına götürür.

Kundura tamirciliği yapan Aleko, dükkanına gelen adam tarafından silahla vurulur ve ölür. Rıfat ve Lale, Aleko'nun dükkanına geldiklerinde Aleko'nun cesediyle karşılaşırlar. Adamlarının Rıfat'ı öldüremediğini öğrenen Zişan, çok sinirlenir.
Rıfat, Lale'ye Aleko'nun suçsuzluğunu ispat edebilecek tek kişi olduğu için öldürüldüğünü söyler. Lale, Rıfat'a neden iftiraya maruz kaldığını sorunca; Rıfat, tüm hikayeyi en başından Lale'ye anlatır. Hukuk öğrencisiyken arkadaşlarıyla eğlenmek için gittiği barda tanıştığı dansçı Zişan'a tutulan Rıfat, Zişan'ın uyuşturucu ticaretiyle uğraştığını öğrendikten sonra Zişan'ı terkeder. Rıfat'ın kendisini bırakmasını kabullenemeyen Zişan, intikam almak için rakiplerini öldürtür ve suçu Rıfat'ın üstüne atar.
Rıfat ve Lale, bir süre barınabilmek için Rıfat'ın arkadaşı Binali'nin oteline giderler. Rıfat'ın uyumasından yararlanan Lale, bir not bırakıp kaçar. Evine dönen Lale, gazetelere Rıfat'la ilgili yansıyan haberi görür. Haberde Rıfat'ın eczacı ve Aleko'yu öldürerek cinayetlerine devam ettiği yazmaktadır.
Telefonla Zekai Baba namıyla tanınan komiseri arayan Rıfat, suçsuz olduğunu ve cinayetlerle ilgisi olmadığını söyler. Zekai, Rıfat'ın dışarıda buluşma teklifini kabul eder. Rıfat, Binali'ye yaptığı iyilikler için teşekkür ettikten sonra Zekai ile buluşmak üzere otelden ayrılır. Rıfat'ın suçsuzluğuna inanan Lale, otele gittiğinde Rıfat'ın otelden ayrıldığını öğrenir.

Rıfat'la Zekai buluşur. Rıfat, Zekai'den suçsuzluğunu ispat etmek için 3 gün mühlet ister. Zekai ise Rıfat'a teslim olması halinde suçsuzluğunu kanıtlamak için elinden gelen herşeyi yapacağına dair söz verir. Rıfat, bu teklife razı olmak üzereyken; Zekai'den habersizce buluşma noktasına gelen polisler, Rıfat'ın Zekai'ye olan güvenini yitirmesine ve kaçmasına neden olur.
Rıfat, yolda karşılaştığı Lale'yle birlikte otele geri döner. Rıfat'ın Lale'yle birlikte otele döndüğünü gören Sivri lakaplı otel görevlisi, Zişan'ı telefonla arar ve durumu bildirir. Binali, bir ipucu bulduğunu ve eskiden Zişan'ın çetesinde çalışan Çingene Hakkı adlı adamdan birşeyler öğrenebileceklerini söyler. Zişan, adamlarına otele gidip Rıfat'ı öldürmeleri için talimat verir. Lale, Rıfat'a kendisinden ayrılmak istemediğini söyler. Rıfat'ta Lale'ye suçsuzluğunu ispat edince; gelip kendisini bulacağına dair söz verir. Polisler otele baskın düzenler. Rıfat, Binali'nin yardımıyla arka kapıdan kaçar. Rıfat'ı kaçarken gören Zişan'ın adamlarından biri Rıfat'ın peşine takılır. Zişan'ın adamları Lale'yi kaçırıp Zişan'ın kaldığı köşke götürürler.

Rıfat, Çingene Hakkı'yı arayıp bulur. Zişan'ın Rıfat'ı takip eden adamı, tam Çingene Hakkı, Zişan'ın yerini Rıfat'a söylemek üzereyken; Çingene Hakkı'yı öldürür. Rıfat, adamın peşinden koşsa da; adamı yakalamayı başaramaz.
Gece olmasına karşın hala eve dönmeyen kızlarını merak eden Lale'nin ailesi, durumu polise bildirir.
Rıfat, boş gibi görünen Zişan'ın çalıştığı bara gider. Rıfat, barın telefonu çalınca; gizli bölmenin açıldığını ve içeride birilerinin olduğunu görür. Gizli bölmeden içeri giren Rıfat, Zişan'ın adamlarının burada uyuşturucu ürettiğini görür. Rıfat, adamlarla kavgaya tutuşur. Adamlardan birini yakalayıp konuşturmayı başarır ve Zişan'ın kaldığı köşkün yerini öğrenir.

Zişan, köşkte Lale'yi dövüp işkence yapar. Uyuşturucu işinin reisi olan Zeynel, köşke gelince; Lale, herşeyin arkasındaki adamın Zeynel olduğunu öğrenir. Zeynel, Lale'yi bir odaya çıkartır ve tecavüz etmeye kalkar. Rıfat, köşkü telefonla arar ve oraya geleceğini bildirir. Zeynel ve adamları, Rıfat'ı gelir gelmez öldürmek üzere beklemeye koyulur. Rıfat, birer birer tüm adamları hakladıktan sonra köşkün içine girer. Zeynel, Rıfat'ı vurmak üzereyken Zişan kendini Rıfat'ın önüne atar ve vurulup ölür. Polis köşke geldiğinde Rıfat, gerçek suçlunun Zeynel olduğunu söyler ve Zeynel'i komiser Zekai'ye teslim eder. Tutuklanmayı bekleyen Rıfat, Zekai'den aslında hapishaneden kaçmadığını, bilakis polisler tarafından uyuşturucu çetesini bulabilmek için salındığını ve birkaç formalite halledildikten sonra serbest kalacağını öğrenir. Bir sürü badireyi atlatan Rıfat ve Lale birbirlerine kavuşurlar.

Comment / Yorum:

Attila İlhan'ın Ali Kaptanoğlu takma adıyla senaryosunu yazdığı Rıfat Diye Biri, Türk sinemasının bilinen polisiye filmlerinden biri. Yönetmenliğini Ertem Göreç'in yaptığı filmde başrolü, oyunculukta olgunluk dönemini yaşayan Ayhan Işık üstlendi. Lale rolünde kariyerinin başlarındaki Semra Sar'ı, Zişan rolündeyse ünlü dansöz Özcan Tekgül'ü izliyoruz. Oyunculuk kariyeri boyunca dansçı veya seksi kadın rollerinde karşımıza çıkan Özcan Tekgül ve genelde saf kız rollerinde seyrettiğimiz Semra Sar, bu filmde de filmografilerinde benzerlerine rastlayabileceğimiz karakterler üstlenmişler.

Yardımcı oyuncu kadrosunda en dikkat çekici isim, Zekai Baba rolünde izlediğimiz Hulusi Kentmen. Filmde Türk sinemasında kötü adam rolleriyle tanınan Süha Doğan'ı görür görmez filmin kötü adamının kim olduğunu anlamak pekte zor olmuyor. Oyuncu kadrosunda bir diğer göze çarpan isim de Sivri karakterini oynayan ünlü yönetmen Tunç Başaran.

Senaryo her ne kadar sürükleyici olsa da çelişkili tarafları da var. Örneğin filmin sonunda polisin uyuşturucu çetesine ulaşabilmek için Rıfat'ı serbest bıraktığını öğreniyoruz. Ancak bu durumda polisin birkaç kez Rıfat'ı yakalayıp tutuklamaya kalkışması ve Zekai'nin Rıfat'ı teslim olmaya ikna çabaları senaryodaki bariz mantık hatalarını ortaya çıkartıyor. Ayrıca Rıfat'ın kaçarken sığındığı evin kızı Lale'nin, Rıfat'ın başını belaya sokan uyuşturucu çetesinin reisi Zeynel'in evlenmek istediği kişi olması da oldukça abartılmış bir tesadüf.
Filmin olumlu yönleriyse; baştan sona düşmeyen temposu, dinamik kurgusu ve mekan olarak kullanılan İstanbul sokakları. Filmin polisiye türünde olması bile Türk sinemasının bu konuda pek üretken olmadığı düşünülünce; Rıfat Diye Biri'ni seyretmek için yeterli bir neden.

Imdb note : 5.3                              My note : 6