Vurun Kahpeye / Strike the Whore (1949)

Director / Yönetmen:

Ömer Lütfi Akad

Screenplay / Senaryo:

Ömer Lütfi Akad

Novel / Kitap:

Halide Edip Adıvar (from "Vurun Kahpeye")

Cast / Kadro :

Sezer Sezin
Kemal Tanrıöver
Settar Körmükçü
Vedat Örfi Bengü
Temel Karamahmut
                                                                     Arşavir Alyanak
                                                                     Mahmure Erki
                                                                     Saide Ogan
                                                                     Semih Evin
                                                                     Vedat Şimaer
                                                                     Mürüvvet Ağlatan
                                                                     Rabia Güler
                                                                     Şakir Parla
                                                                     Adnan Kutluer
                                                                     Nuri İmren
                                                                     Fahri Güneş
                                                                     Mübeccel Tüzün
                                                                     Enveriye Aydoğan
                                                                     Nurdoğan Öztürk

Subject / Konu:

İstanbul'dan küçük bir kasabaya tayini çıkan Aliye, kasabaya gelir gelmez kalacağı bir yer arar ve kasabadan Ömer Efendi'nin ve karısının kiracısı olur. Okulun ilk günü çocukların düzensizliği Aliye'nin dikkatini çeker. Derste çocuklar arasında kavga çıkar. Aliye, hademenin uyarılarına rağmen kavgayı çıkartan, kasabanın önemli ailelerinden Kantarcı'ların oğlu Sabri'yi evine gönderir. Çok geçmeden oğlu Sabri'nin okuldan eve gönderilmesine kızan Uzun Hasan, dersin ortasında sınıfa girer ve Aliye'ye çıkışır. Aliye, adamın ağzının payını verip sınıftan kovar.
Aliye'nin Uzun Hasan'a haddini bildirmesi, kasabada herkesin diline düşer. Aliye ile ilgili bazı dedikodular çıkmaya başlar. Aliye'ye göz koyan Uzun Hasan, eğer birisi Aliye'yle evlenmek isterse karşısında kendisini bulacağı konusunda kasabalıya gözdağı verir.
Hacı Fettah, okulda öğrencilerine marşlar öğreten Aliye'nin çocukların ahlakını bozacağını söyler. Kuvayı Milliye'nin düşman karşısında hiçbir şey yapamayacağını ileri süren Hacı Fettah, kasabalıya düşmana karşı direnmemeleri konusunda öğütler verir. Kasabalıyı Aliye'ye karşı kışkırtmaya çalışır.

Kasabanın korunmasını üstlenen ve düşmana karşı direnişi savunan Tosun Bey, kasabaya döner. Kasabanın durumunu kontrol ederken Aliye'nin yaptıklarını öğrenir. Tosun Bey, kasabanın ileri gelenleriyle Kantarcılar'ın evinde toplantı yapar ve kasabayı savunacak kendisi ve adamları için yardım ister. Kuvayı Milliye düşmanlığı yapan Hacı Fettah, yardım etmeyeceğini söyler. Kendisinin yardımına ihtiyaç duymadığını söyleyen Tosun Bey, hainlik sevdalısı Hacı Fettah'ı tutuklar.
Toplantının ardından Uzun Hasan haricinde herkes Tosun Bey ve adamlarına yardım etmeye karar verir. Uzun Hasan, Tosun Bey aleyhinde hareket etmeye ve Hacı Fettah'ı kurtarmaya karar verir. Uzun Hasan'ın adamları, kasabada Tosun Bey herkesi haraca kesmek istiyormuş gibi bir dedikodu yayarlar. Bu dedikoduya inanan kadınlar, Aliye'ye gidip yardım isterler. Oldukça sinirlenen Aliye, soluğu Tosun Bey'in yanında alıp ne hakla kasabalıyı haraca tutmak istediğini sorar. Aliye'nin yiğitçe kasabalının hakkını savunmaya çalışmasından etkilenen Tosun Bey, Aliye'den kendisiyle evlenmesini ister.

Aliye ile nişanlandığını herkese ilan eden Tosun Bey, Hacı Fettah'ı affeder ve düşmanın üzerine gitmek üzere yola çıkar. Serbest bırakılmasına rağmen hainlikten vazgeçmeyen Hacı Fettah, Uzun Hasan'la birlikte kasabadaki Kuvayı Milliyecileri mimleyip düşmanı kasabaya davet etmeye karar verir. 2 Hain, düşman kumandanının yanına gidip görüşürler.
Kasabayı basan düşman askeri, kasabalılara zulmedip Kuvayı Milliyecileri toplamaya başlar. Hacı Fettah, düşman kumandanının talimatıyla kasabada bulunmayan Kuvayı Milliye'nin ileri gelenlerinden Ömer Efendi'yi kasabaya geri döndürüp yakalatır. Öğrencisi Durmuş'tan kendisine babalık eden Ömer Efendi'nin yakalandığını öğrenen Aliye, düşman kumandanının yanına gider ve Ömer Efendi'nin serbest bırakılmasını sağlar. Kumandan, daha önceden Aliye'yi Uzun Hasan'a vermeyi vadetse de, Aliye'yi görüp güzelliğinden etkilenince farklı hareket etmeye başlar.

Ömer Efendi, Durmuş'la Kuvayı Milliyecilere bir haber yollamak ister. Ancak bir adam, Durmuş'u yakalayıp öldürmeye çalışır. Durmuş'un sesini duyup gelen Ömer Efendi, fırlattığı kamasıyla adamı öldürür. Adamın cesedinin yanında Ömer Efendi'nin kaması bulununca; kumandan, Ömer Efendi'yi tutuklar. Haberi alan Aliye, kumandanın yanına gider.Kumandan, Aliye'ye aşık olduğunu söyler ve Ömer Efendi'nin hayatına karşılık aşkına karşılık vermesini ister.
Hacı Fettah, kasabaya kumandanla Aliye'nin arasında ilişki olduğu dedikodusunu yayar. Aliye, sürülmesine karar verilen Ömer Efendi'yi kurtarması için Uzun Hasan'dan yardım ister. Ancak Aliye, Uzun Hasan kendisine sarkıntılıkta bulununca Hasan'ı tersler.
Gizlice kasabaya gelen Tosun Bey, Aliye'den Ömer Efendi'nin yerine geçip Kuvayı Milliye için çalışmasını ister. Aliye, kumandan yokken odasına girer ve düşman yerleşimine dair çok önemli bilgiler edinir.

Aliye'ye Kuvayı Milliye'nin taarruza geçeceği bilgisi gelir. Tosun Bey, Aliye'yi görmek için gelir. Bu sırada nöbetçiler Aliye'nin evinin önüne gelir. Düşman cephaneliğini patlatmak için gitmek zorunda olan Tosun Bey, nöbetçiler dışarıda beklediği için evden çıkamaz. Nöbetçileri evin çevresinden gönderebilmenin tek yolunun kumandana gidip aşkına karşılık vermek olduğunu bilen Aliye, vatanı için bu fedakarlığı yapmaya karar verir. Kumandana giden Aliye, kendisiyle evlenmek için isteklerinin yerine getirilmesini şart koşar. Kumandan bu teklifi kabul eder ve Aliye'nin istekleri doğrultusunda önce nöbetçileri Aliye'nin evinin önünden çeker, sonra da Uzun Hasan ve Hacı Fettah'ı tutuklatır. Kumandan, Aliye'nin son şartı olan evlenene kadar Türk gelenek ve adetlerine göre davranmayı ve Aliye'ye evinde bir oda hazırlatmayı da kabul eder.

Aliye'nin yardımıyla nöbetçilerin çekildiği evden çıkıp cephaneye gitmeyi başaran Tosun Bey, vurulmasına karşına görevini icra etmeyi başarır. Türk ordusu, kasabaya gelir ve düşman kuvvetleriyle çarpışır. Aliye'yi kumandanın koynuna girmekle suçlayan Hacı Fettah ve Uzun Hasan, meydana götürdükleri Aliye'yi kasabalıya linç ettirir.

Türk ordusu, düşmanı kasabadan atmayı başarır. Türk komutan, zaferde büyük emekleri olan Tosun Bey'in nişanlısının durumunu sorunca Hacı Fettah ve Uzun Hasan'ın yaptıkları ortaya çıkar. İstiklal Mahkemesi, 2 hainin asılmasına karar verir. Kasabaya geri dönen Tosun Bey, Aliye'nin ölüm haberini alır. Durmuş'la birlikte Aliye'nin mezarına gider.

Comment / Yorum:

Ömer Lütfi Akad'ın senaryosunu yazdığı, kurgusunu yaptığı ve yönettiği ilk film olan Vurun Kahpeye, Halide Edip Adıvar'ın çok bilinen aynı adlı romanından sinemaya uyarlandı. Film, Türk sinemasının 1940 - 1950 aralığı incelendiğinde bu dönemin en tanınan filmlerinin başında yer aldı.
Aliye rolünü dönemin önemli oyuncusu Sezer Sezin canlandırdı. Filmin diğer göze çarpan ismi Hacı Fettah'ı oynayan Settar Körmükçü. 1951'de yönetmenliğe başlayan ünlü yönetmen Arşavir Alyanak'ı filmde Ömer Efendi karakteriyle oyuncu olarak izliyoruz. Ayrıca filmde Atatürk'e ait görüntüler de kullanıldı.
Düşmana direnmeye çalışan Kuvayı Milliyecilerle; düşmana teslim olmayı, daha da kötüsü düşmana yardım etmeyi düşünen hainlerin arasına düşen aydın bir kadın öğretmenin vatanı uğruna çırpınışını ve kendisini feda edişini anlatan Vurun Kahpeye, savaş söz konusu olunca kadınların da erkekler kadar önemi olduğunun altını çiziyor.

Filmin en olumsuz tarafı, Hacı Fettah ve Uzun Hasan'ın idam edilişinin; adaletin yerine gelişi gibi gösterilmiş olması. Halbuki film, suçluların sadece Hacı Fettah ve Uzun Hasan mı olduğunu sorgulayabilirdi. Ya cehaletleriyle kendilerine çobanlık yapmaya kalkanların peşinden gidip Aliye'yi linç eden kasabalı? Asıl suç insanların cehaleti değil mi? Ve en kötüsü günümüzde de Hacı Fettah'lar ve bilinçsizce Hacı Fettah'ların peşlerinden gidenler yok mu?
Vurun Kahpeye, 1964 yılında Orhan Aksoy ve 1973 yılında Halit Refiğ tarafından aynı isimle tekrar sinemaya uyarlandı. Bu uyarlamalarda ilgi çekti ve beğenildi.
Vurun Kahpeye için başarılı bir edebiyat uyarlaması demek yerinde olacaktır. Ömer Lütfi Akad'ın ilk filmi olması ve kısa da olsa Atatürk'ün görüntülerini içeriyor olması; filmin değerini katbekat arttırıyor. Arşivlerde bulunması gereken bir eser.

Imdb note : 5.8                              My note : 7