Karanlık Dünya / Aşık Veysel'in Hayatı (1952)

Director / Yönetmen:

Metin Erksan

Screenplay / Senaryo:

Bedri Rahmi Eyüboğlu

Cast / Kadro :

Ayfer Feray

Kemal Öz

Aclan Sayılgan (Ahmet Say adıyla)

Hakkı Ruşen

Erkan Hayali

Ali İzzet Özkan

Aşık Veysel

 

Subject / Konu:

Küçük Veysel, fidan diktikten sonra köyü kasıp kavuran çiçek hastalığı salgınından dolayı yatağa düşer. Yakalandığı hastalık sonucu 2 gözü birden kör olan Veysel, babasının kendisine aldığı sazla adeta arkadaş olur. Ufak yaştan itibaren saz çalıp türkü söyleyen Veysel, zamanla herkesin tanıdığı bir aşık olarak ünlenir.
Evlenen Veysel'in çocukları olur. Bebekleri bir talihsizlik sonucu boğulup ölür. Bebeğinin ölümünden sonra perişan olan karısı da kısa bir süre sonra ölerek Veysel'i yalnız bırakır. Veysel'in gönlünü verdiği Dilim, karısının ölümünün ardından Veysel'le birlikte yaşamaya başlar.
Dilim'in peşinden ayrılmayan ve sürekli onu elde etmeye uğraşan Süleyman, en sonunda Dilim'le birlikte olmayı başarır. Dilim'in Süleyman'la kaçacağını duyan Veysel ise Dilim'in kıyafetlerinin içine gizlice para yerleştirir.Süleyman ve Dilim kaçarlar. Dilim, çok geçmeden Süleyman'la kaçmasının büyük bir hata olduğunu ve kıyafetlerinin arasından çıkan paraları, terkedilirken bile kendisini düşünen Veysel'in koyduğunu anlar. Ama yaptığı hata, çoktan işin işten geçmesine neden olmuştur.

Süleyman'ın, Veysel'in parasını çaldığını öğrenen Dilim, Süleyman'dan ayrılır. Gece alemlerinde erkeklere meze olmaya başlar. Süleyman ise pis işlerle uğraşmaya devam eder.
Veysel, memleketi dolaşmaya başlayıp türkülerini dört bir diyarda söyler. Şöhreti günden güne artar. Atatürk'ün ölümüne çok üzülür. Onun için şiirler yazar. Dikkatinden kaçmayan ülkedeki kalkınma hamleleri ise sevinmesine neden olur. Veysel, 1953 yılında köyü Sivrialan'a geri döner. Köyünde de herşeyin olumlu yönde geliştiğine şahit olur.

Comment / Yorum:

Filmin senaryosu ünlü ressam Bedri Rahmi Eyüboğlu'na ait. Eyüboğlu, kariyerinin bu ilk ve tek senaryosunu Aşık Veysel namıyla bilinen büyük ozan Veysel Şatıroğlu'nun hayatından yola çıkarak yazmış. Filmin yönetmen koltuğunda ise henüz 23 yaşında ilk filmini çekmeye hazırlanan Metin Erksan oturmuş.
Film uzun süre sansürden geçmeyi başaramaz. Ancak bazı sahneleri kesildikten ve sansür kurulunun istediği bazı eklemeler yapıldıktan sonra gösterime sokulur. Sansür kurulunun bu süreçte yaptıkları ise gerçekten trajikomik. Kurul önce filmin ismine takar. Dünya karanlık olamaz gerekçesiyle Karanlık Dünya filminin adı Aşık Veysel'in Hayatı olarak değiştirilir. Filmi kesip biçmeye ilk olarak Veysel'in doğum sahnesinden başlayan kurul, ardından filmde tarlalardaki başakların cılız olduğunu ve bir Türk tarlasının böyle olamayacağını söyler ve filmdeki tarla görüntülerini filmden çıkarttırır. Bu da yetmiyormuş gibi Amerikan Haberler Merkezi'nden alınan Amerika'daki Hudson Ovası'na dair tarla görüntülerini de filme eklettirir. Turna dansı yapan kızların çıplak ayaklarının görünmesini neden göstererek dans sahnelerini filmden çıkarttıran kurul, filmin sonuna hastahane, doktor ve hemşire görüntüleri eklettirir ve bir doktorun ağzından köylerde hasatahaneler açıldığı ve artık kimsenin hastalıktan ölmediği mesajını verdirtir. Ve 23 yaşındaki bir genç yönetmenin ilk yönetmenlik denemesi, kesilip biçilip, istenen mesajlar eklenerek dönemin iktidarı Demokrat Parti'nin propaganda aracına dönüştürülür.

Film gösterildiği dönemde eleştirmenlerden olumsuz tepkiler almış. Ancak işin arka planında yaşananlar göz önüne alınınca; eleştirilmesi gerekenin film değil, filmi kendi emelleri doğrultusunda kullanmak isteyen dönemin iktidarı Demokrat Parti ve onun maşalığını yaparak filmi katleden Sansür kurulu olduğu apaçık ortadadır. Filmin mevcut kopyası oldukça yıpranmış ve ne yazık ki baştan sona ses problemleri var. Ancak filmin bu kadar zulüm gördükten sonra günümüze ulaşması bile önemli. Aşık Veysel'in filmin bazı bölümlerinde bizzat kendisinin de yer aldığı Karanlık Dünya, sanatçının hayranlarına ve Metin Erksan sinemasının ilk örneğini izlemek isteyenlere hitap edebilecek bir yapım.

Imdb note : 6.8                            My note : 5