12 Years a Slave / 12 Yıllık Esaret (2013)

Director / Yönetmen:

Steve Mcqueen

Screenplay / Senaryo:

 John Ridley

Novel / Kitap:

Solomon Northup (from “12 Years a Slave”)

Cast / Kadro:

Chiwetel Ejiofor

Michael Fassbender

Benedict Cumberbatch

Paul Dano

Garret Dillahunt

Paul Giamatti

                                                             Scoot Mcnairy

                                                             Lupita Nyong’o

                                                             Adepero Oduye

                                                             Sarah Paulson

                                                             Brad Pitt

                                                             Michael Kenneth Williams

                                                             Alfre Woodard

                                                             Chris Chalk

                                                             Taran Killam

                                                             Bill Camp

                                                             Dwight Henry

                                                             Bryan Batt

                                                             Ashley Dyke

                                                             Kelsey Scott

                                                             Quvenzhane Wallis

                                                             Tony Bentley

                                                             Christopher Berry

                                                             Cameron Zeigler

Subject / Konu:

1841, New York’ta 2 çocuğu ve eşiyle yaşayan siyahi keman virtüözü Solomon Northup, Washington’da 2 haftalığına bir sirkte müzik yapması için cazip bir teklif alır ve işi kabul eder. Herşey oldukça iyi giderken işverenleri tarafından sarhoş edilen Solomon, ayıldığında kendisini ellerinden ve ayaklarından zincirlenmiş şekilde bulur. Kendisini alıkoyan adamlar, Solomon’a işkence edip özgür bir adam olmadığını ve köle olduğunu kabul ettirmeye çalışırlar.

Diğer kölelerle birlikte nakledildiği yerde teslim alınırlar ve satılmak için müşterilerin karşısına çıkarılırlar. William Ford, Platt ismiyle çağrılan Solomon’u ve Eliza’yı çiftliğinde çalışması için satın alır. William, pratik zekasıyla işlerini kolaylaştıran Solomon’a iyi davranır. Çocuklarından ayrıldığı için sürekli ağlayıp duran Eliza ise çiftlikten gönderilir. Kahyanın haksız zulmüne direnen Solomon, asılma tehlikesi yaşasa da William tarafından kurtarılır.

William, Solomon’u can güvenliği için Edwin isimli sert karakterli bir adama satar. Edwin, kölelerini pamuk toplama işinde kullanmakta ve verimlerini günlük olarak kontrol etmektedir. Kölelerine sapıkça davranmaktadır. Kölelerden Patsy’yi cinsel olarakta istismar etmektedir. Bu durum Edwin’in karısının gözünden kaçmamaktadır. Bu yüzden Patsy’ye işkence etmektedir. Pamuklar kurtlanıp işler kötü gitmeye başlayınca Edwin, kölelerini Yargıç Turner’a kiralar. Pamuklar düzeldiğinde ise kölelerini geri alıp onlara sadistçe davranmaya devam eder.  

Solomon, iyi ve adil bir adam olan marangoz Bass’e hikayesini anlatır ve tanıdıklarına mektup gönderip özgür bir adam olduğunu kanıtlamaları için yardım ister. Bass, Solomon’un isteğini y

erine getirir. Çiftliğe Şerif ile gelen Solomon’un dostu Parker, Solomon’u özgürlüğüne kavuşturur. 12 yıllık esaretin ardından evine dönen Solomon, kızını evlenmiş ve bir bebeği olmuş olarak bulur. Kızı, bebeğine babasının adı Solomon Northup ismini vermiştir.

Solomon, kaçırılmasından sorumlu kişileri mahkemeye verir. Ancak tanıklık etme hakkı olmadığı için açtığı davaları kaybeder. 1853 yılında yaşadıklarını anlattığı “12 Yıllık Esaret” adlı kitabını yayınlar. Köleliğin kaldırılmasında aktif rol oynar. Solomon’un nasıl, nerede ve hangi tarihte öldüğü ise bilinmemekte.

Comment / Yorum:

 John Ridley’nin Solomon Northup’un aynı isimli otobiyografik romanından senaryosunu uyarladığı “12 Years a Slave / 12 Yıllık Esaret”, yönetmen Steve Mcqueen’in 3. ve en çok ses getiren uzun metrajlı filmi oldu. Rakiplerine bakıldığında düşük bütçeli olarak değerlendirilebilecek olan film 31 Ocak 2014 itibariyle Amerika genelinde 45.850.559 dolar hasılat elde etti. Küçük bir rolle filmin oyuncu kadrosunda da yer alan Brad Pitt, filmin yapımcılarından biri ve filmin dağıtımı ile tanıtımı için de yoğun efor sarf ettiği biliniyor.

Filmin güçlü isimlerden oluşan bir oyuncu kadrosu var. Filmin ana karakteri Solomon Northup’u Chiwetel Ejiofor canlandırmış. Ejiofor, bu gerçek ve siyahi insanların özgürlük mücadelesi için önder olarak gösterilen karakteri canlandırabilmek için sıkı şekilde hazırlanmış ve keman çalmayı öğrenmiş. Kariyerine bakıldığında birkaç başrol dışında genel olarak yan rollerde izlediğimiz Ejiofor, Solomon Northup karakteri ile kariyerinin fırsatını yakalamış gibi görünüyor. Ejiofor, Matthew Mcconaughey ile birlikte “En İyi Erkek Oyuncu” dalında Oscar’ın 2 güçlü adayından biri durumunda.

Filmin tartışmasız sürprizi ise henüz ilk filmiyle seyirci karşısına çıkan Lupita Nyong’o. Seyirciyi doğallığıyla büyülemeyi başaran Nyong’o filmdeki performansıyla 23 ödül kazandı ve aralarında “En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu” dalında Oscar’ın da bulunduğu 17 ödül adaylığı kazandı. Jennifer Lawrence’la birlikte Oscar’ın en güçlü 2 adayından biri olarak gösteriliyor. Popülerlik bakımından Lawrence’ın gerisinde olması ve Akademi’nin bir oyuncuya ilk filminde Oscar vermeye sıcak bakmaması, Nyong’o’nun dezavantajları olsa da; performans kriteri göz önüne alındığında Nyong’o’nun daha önde olduğunu da belirtmek gerek.

Filmin bir diğer harikalar yaratan ismi Michael Fassbender ise “En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu” dalında Oscar’ın adayı ve hak edeni olsa da rol ne yazık ki oyunculuk performansından ziyade bir transseksüeli oynadığı için ön plana çıkartılan Jared Leto’ya gidecek gibi görünüyor.

Filmin diğer göze çarpan isimleri ise sürekli farklı rollerle dikkatleri üzerine toplamayı başaran Benedict Cumberbatch, aranan karakter oyuncularından Paul Giamatti ve Paul Dano.

Çarpıcı bir kölelik hikayesi olan 12 Years a Slave, oldukça başarılı bir uyarlama. “Drama Dalında En İyi Film” Altın Küre ödülü de dahil olmak üzere tam 108 ödül kazanan ve aralarında 9 Oscar adaylığının da bulunduğu 139 ödül adaylığı elde eden film, Oscar yarışında hak ettiği tüm ödülleri kazanamayacak gibi görünse de 2 kategoride favori olarak gözüküyor. Bu kategoriler, rakipsiz göründüğü “En İyi Uyarlama Senaryo” ödülü ve an itibariyle “Gravity / Yerçekimi”nin burun farkıyla önünde göründüğü “En İyi Film” ödülü kategorileri.

Filmde siyahi dünyanın özgürlük mücadelesinin sembol isimlerinden Solomon Northup’un gerçek hikayesinin işleniyor olması, Oscar yarışında pozitif ayrımcılık ibresinin de 12 Years a Slave’den yana olacağını gösteriyor. Elbette politika gereği “The Hurt Locker” gibi saçma sapan filmlere bile Oscar veren, Akademi’nin bu yıl nasıl bir siyaset güdeceği bilinmez ama eğer Oscar, Oscar adayı filmler arasından en iyisine gidecekse; ödül 12 Years a Slave’e gitmeli.

Filmin en başarılı tarafı, Solomon’un umutsuzluğunun seyircinin iliklerine kadar geçiyor olması. Bu kolay rastlanabilir bir durum değil. Filmin uzun vadede siyah dünyasının beyaz dünyasınca pek tanınmayan sembol ismi Solomon Northup’u layıkıyla tanıtması nedeniyle klasikleşeceği de aşikar. 

Imdb note: 8.4                           My note: 8.5