Umut Üzümleri (2013)

Director / Yönetmen:

Tunç Okan

Screenplay / Senaryo:

Tunç Okan

Novel / Kitap:

Fakir Baykurt (from “Kaplumbağalar”)

Cast / Kadro:

Ahmet Mekin

Yetkin Dikinciler

Altan Erkekli

Barış Koçak

Norina Nobashari

Elisabeth Niederer

Aziz Emre Yavuz

                                                               Ümit Şilit

                                                               Cengiz Varol

                                                               Kadir Gültekin

                                                               Kazım Evin

                                                               Ali Kuşaklı

                                                               İlayda Su Şungar

                                                               Recep Şen

Subject / Konu:

Fransa’nın Nice şehrinde yaşayan 2. nesil bir Türk olan Ozan, Anadolu’da bulunan bir Kırım – Tatar köyüne öğretmen olarak atanır. Ozan idealizm uğruna geldiği köyde ilk derste karşısında sadece bir öğrenci bulur. Durumu gören Hoca diye anılan köyün muhtarı Veli, köydeki bütün çocukları sınıfa getirir.

Hoca’nın kardeşi Ali, ağabeyinin garipliklerinden şikayetçidir ve yaptığı her işe muhaliftir.

Köylülerin arazileri ipotekli olduğu için borçlar ve susuzluk köylüde sıkıntı yaratır.

Ozan, Hoca’ya buğday yerine üzüm yetiştirilmesini güdüler. Taşlık tepenin temizlenip üzüm yetiştirilmesi için fikir birliğine varırlar. Ozan köylüleri de üzüm yetiştirmeleri için örgütlemeye çalışır. Ancak köylüler bu fikre karşı çıkar. Ozan,  köylülere borçlarını ödemek karşılığında üzüm bağı yapımı için çalışmalarını önerir. Hoca’nın da baskısıyla köylüler bu teklife razı gelirler.

Uluslar arası Kırım – Tatar komitesiyle yazışan Ozan, uzun süre beklenip umutlar yitirildiği sırada bağ için gerekli finansmanı sağlar. Hoca’nın büyük emekleriyle üzümler 3. yılın sonunda meyve vermeye başlar.

Devlet yetkilileri gelip bağda ölçüm yaparlar. Daha sonra da üzüm yetiştirilen arazilerin devlet malı olduğunu ve izinsiz kullanılamayacağını bildirirler.

Hastalanan Hoca, gözü gibi koruduğu bağ ile oğlu Yusuf’un ilgilenmesini ister. Ozan ve Yusuf, bağı kurtarmak için çare aramaya başlarlar. Tek çıkar yolun araziyi devletten kiralamak olduğunu öğrenirler.

Ozan, köylünün arazilerinin ele geçirilmeye çalışıldığını farkına varıp Yusuf’la beraber harekete geçer. Ankara’ya gidip gerekli şikayetlerde bulunsalar da arazi 49 yıllığına çıkarcı bir toptancıya kiralanır.

Yusuf, köylüyü ayaklandırır ve devletin araziye diktiği bekçilerle çatışmaya hazırlanır. Hasta yatağından kalkan Hoca, büyükbaş sürüsünü bağa sürer. Hayvanlar bağı talan edip geçer. Böylece hem bağ başkalarına yar olmamış olur, hemde Yusuf ve köylünün başı belaya girmez.

Ozan köyden ayrılır. Hoca kısa süre sonra ölür. Bilinçlenen köylüler bütün tarlalarını bağa dönüştürürler. Bölge bir üzüm üretim alanına döner. Köylüler, Ozan’a her yıl üzümlerden ürettikleri şaraptan gönderirler. Ozan, Hoca’nın vasiyetini yerine getirir ve yaşananların romanını yazar. Romanına da Umut Üzümleri ismini verir.

Comment / Yorum:

Tunç Okan’ın senaryosunu Fakir Baykurt’un “Kurbağalar” adlı romanından uyarlayıp yönettiği Umut Üzümleri, Türkiye, Fransa, İsviçre, Almanya ve Romanya’nın ortak yapımı. 2012 yapımı film, 17 Mayıs 2013’te vizyona girdi. 17 hafta gösterimde kalan film, 20.339 seyirciye ulaşabildi.

Filmin oldukça güçlü bir erkek oyuncu kadrosu varken aynı şeyi filmin kadın oyuncuları için söyleyebilmek mümkün değil. Önemli karakterleri oynayan Norina Nobashari ve Elisabeth Niederer, rollerinde iğreti durmakla beraber rollerini Türkçe oynamamış olmaları ve bariz şekilde anlaşılan dublajları ile başarısız bir görüntüye neden olmuşlar.

Yetkin Dikinciler ve Altan Erkekli’nin başarılı performanslar sergilediği filmin yıldızı ise tartışmasız Ahmet Mekin. Mekin’in 80’inde (film çekildiği sırada 80 yaşında) bir aktörün sergileyebileceği performansın azamisini verdiği rahatlıkla söylenebilir. Öyle ki film, sırf usta oyuncuyu izlemek için bile seyredilebilir.

Tunç Okan aslında bu romanı çok daha öncelerde sinemaya uyarlamak istemiş ancak Sansür Kurulu’ndan izin alamadığı için bu isteğini gerçekleştirememiş. Bu engellemenin nedeni, romanın çarpıcı bir sistem eleştirisi olması.

Umut Üzümleri, mesajı olan ve sistem çarpıklığını dile getiren iyi niyetli bir film olsa da teknik yönlerden ve kadın oyuncu performanslarından ötürü vasat kalmış bir yapım. Bu da ister istemez şayet film büyük bütçeyle ve teknik yeterlilikle çekilseydi, ortaya nasıl bir iş çıkardı sorusunu sormaya neden oluyor.

Imdb note: 5.3                           My note: 5